احتمالاً هندسه ی برهانی با تالس ملطی، یکی از حکمای سبعه عهد عتیق، در نیمه ی اول قرن ششم قبل از میلاد، شروع شد. گفته شده است که وی مدتی در مصر اقامت کرد و در آن جا با محاسبه ی ارتفاع یکی از هرم ها، به وسیله ی سایه ها، تحسین همگان را برانگیخت. در بازگشت به میلتوس، نبوغ چند جانبه ی وی، شهرتی به عنوان سیاستمدار، رایزن، مهندس، تاجر، فیلسوف، ریاضی دان و منجم برای او به ارمغان آورد. نتایج مقدماتی زیر در هندسه منسوب به اوست:
- یک دایره با هر قطرش به دو نیم می شود.
- زوایای مجاور به قاعده ی هر مثلث قائم الزاویه، مساوی اند.
- زوایای متقابل به رأس مساوی اند.
- دو مثلث مساویند اگر دو زاویه و یک ضلع نظیر مساوی داشته باشند.
- زاویه ی محاط در نیم دایره، قائمه است.
ارزش قضایای بالا در این است که تالس به جای استفاده از شهود و تجربه، آن ها را با نوعی استدلال منطقی اثبات کرد.
این را نیز بشنوید که روزی از تالس پرسیدند که چگونه می توان زندگی شرافتمندانه تری داشت؟ گفت: با خودداری از انجام آن چه که دیگران را به خاطر آن سرزنش می کنیم.
منبع: کتاب تاریخ ریاضیات هاورد و. ایوز، ترجمه ی دکتر محمد قاسم وحیدی اصل - صفحه ی 60 و 61
نگاهی دقیق تر به زندگانی تالس:
تالس ملطی (به یونانی: Θαλης) در حدود سال ۶۴۰ (پیش از میلاد) در شهر «میلیتوس» بدنیا آمد. بسیاری از او به عنوان اولین فیلسوف یونانی و همچنین پدر علم یاد می‌‌کنند. تالس بیشتر وقت خود را صرف مطالعه ریاضیات و ستاره‌شناسی کرد و فقط به قصد تامین معاش روزانه، به سوداگری پرداخت. تالس از زمرهٔ «ماده‌گرایان» اولیه محسوب می‌شود.
تالس در شهر میلتوس در ایونیا (غرب ترکیه امروزی) می‌‌زیست. سالیان حیات تالس به روشنی معلوم نیست. بنا بر یک روایت، وی نود سال زیست، و بنا بر روایتی دیگر هشتاد سال. در طول حیات بلند خود، تالس درگیر فعالیت‌های گوناگون بسیاری شد و نوآوری‌های زیادی انجام داد. عده‌ای معتقدند وی نوشته‌ای از خود به جای نگذاشت و عده‌ای بر این باورند که او نگارندهٔ "دربارهٔ انقلاب نجومی" و "دربارهٔ اعتدال شب و روز" است، هر چند هیچ کدام باقی نمانده است.
تالس در کهولت ملقب به خردمند شد و بعدها که یونانیان برای خود هفت خردمند شناختند، او را نخستین آنان دانستند. تالس سرانجام هنگامی که نظاره‌گر یک مسابقه ورزشی بود، از گرما و تشنگی و ناتوانی جان سپرد.
بعضی بر این باورند که تالس تنها یک متفکر صرف نبود، بلکه در تجارت و سیاست هم نقش داشت. هر چند با توجه به فلسفه وی، با انجام کارهای تجاری، هدف وی ثروتمند شدن صرف نبود.
زندگی سیاسی تالس بیشتر به درگیری ایونی‌ها در دفاع از آناتولی در برابر قدرت فزایندهٔ ایرانیان که تازه به آن منطقه وارد شده بودند بر می‌‌گردد.
دیدگاه تالس دربارهٔ اخلاق را می‌‌توان از گفتارهای منسوب به وی در دیوجانس لائرتیوس فهمید. نخست او به یک خدای متعالی که نه آغاز است نه پایان قایل است. او معتقد است خداوند عادل است و از بشر هم انتظار اعمال عادلانه دارد. نه ناعادل بودن (آدیکوس)، و نه اندیشهٔ بی عدالتی از دیدگان خدا پنهان نمی‌ماند.
منبع: دانش نامه ی رشد با تغییرات جزئی
مطالب مرتبط:
